OSMANLI DEVLETİ’NİN SON SAVAŞI: I. DÜNYA SAVAŞI KONU ÖZETİ

[SosyalBilgiler.Net]

OSMANLI DEVLETİ’NİN SON SAVAŞI: I. DÜNYA SAVAŞI

Savaş Öncesi Osmanlı Devleti’nin Tutumu​

• Tarafsızlık İlanı: Osmanlı Devleti, I. Dünya Savaşı’nın başında tarafsızlık ilan etti.
• Boğazların Kapatılması: Osmanlı, savaş süresince Boğazları kapatarak, stratejik öneme sahip olan bu geçişi kontrol altına aldı.
• Kapitülasyonların Kaldırılması: Osmanlı, savaşın başında tek taraflı olarak kapitülasyonları kaldırarak yabancı devletlerin ayrıcalıklarını sona erdirdi.

NOT: Osmanlı Devleti, ilk ittifak girişimlerini İngiltere ve Fransa ile yapmış olsa da, İtilaf Devletleri arasında yapılan gizli antlaşmalarla Osmanlı toprakları paylaşılmıştı ve bu durum olumlu sonuçlar doğurmadı. Bunun üzerine, Osmanlı, Almanya ile yakınlaşarak İttifak Devletleri’nin yanında savaşa katıldı.

Almanya’nın Osmanlı’yı Yanında İsteme Nedenleri​

1. Halife'nin Cihat Etme Gücü: Almanya, Osmanlı Devleti’nin Halife sıfatıyla Müslüman dünyasında dini etkisini kullanmayı hedefledi.
2. Cephe Sayısının Artması: Almanya, Osmanlı’yı yanında tutarak, savaşın geniş bir alanda sürmesini sağlamak ve savaş yükünü hafifletmek istedi.
3. Osmanlı'nın Jeopolitik Konumu: Osmanlı’nın stratejik coğrafi konumu, Almanya için önemli bir avantaj sağlıyordu.
4. Doğal Kaynaklar ve Askeri Güç: Osmanlı toprakları, Almanya’nın çıkarları doğrultusunda faydalanabileceği yer altı ve yer üstü kaynaklarına sahipti. Ayrıca Osmanlı ordusunun asker ve insan gücünden yararlanmak istediler.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na Girme Nedenleri​

1. Kaybedilen Toprakları Geri Alma: Özellikle Balkanlar’daki kayıpların geri alınması hedefi.
2. Siyasi Yalnızlık: Osmanlı, yalnızlık içinde kaldığı uluslararası arenada güçlü bir müttefik arayışı içindeydi.
3. Almanya ile Gizli Anlaşma: Almanya ile yapılan gizli anlaşma, Osmanlı’yı savaşa dahil etti.
4. İttihat ve Terakki’nin Almanya Hayranlığı: İttihat ve Terakki Hükûmeti’nin Almanya’ya yakın tutumu, savaşın Osmanlı açısından olumsuz sonuçlanma olasılığını artırdı.
5. Almanya’nın Türk ve Müslüman Sömürgesi Olmaması: Almanya’nın, Türk ve Müslüman nüfusa sahip bir sömürgesi olmaması, Osmanlı’yı Almanya’yla daha yakınlaştırdı.
6. Almanya’nın Savaşı Kazanacağına İnanılması: Osmanlı, Almanya’nın savaşta zafer kazanacağına inanarak İttifak Devletleri'nin yanında savaşa katılmaya karar verdi.
7. Kapitülasyonlar ve Dış Borçlar: Osmanlı, kapitülasyonlardan ve dış borçlardan kurtulma umuduyla savaşa girdi.
8. Turancılık İdeali: Kafkaslar’ı geçerek Orta Asya’daki Türkleri bir araya getirme hayali.
9. Coğrafi Konum: Osmanlı Devleti, savaşın dışında kalamayacak kadar stratejik bir coğrafyada bulunuyordu.

Osmanlı Devleti’nin Birinci Dünya Savaşı’na Girmesi​

İngiliz donanmasından kaçan iki Alman gemisi, 1914 yılı sonlarında Osmanlı Devleti’ne sığınmıştır. Osmanlı hükümeti, savaşın başında tarafsızlık ilan etmiş olmasına rağmen, bu iki gemiyi satın alarak Türk bayrağını çekmiştir. Bu gemilerden biri, Goben'e Yavuz, diğeri ise Breslau'ya Midilli adı verilmiştir.

Bu iki gemi, 3 Kasım 1914’te Karadeniz'e açılarak Rus limanlarını bombalamışlardır. Rusya'nın Osmanlı Devleti'ne savaş ilan etmesiyle, Osmanlı resmen I. Dünya Savaşı’na katılmıştır.

Osmanlı Devleti'nin Savaşa Girmesiyle​

• Savaşın Genişlemesi: Osmanlı’nın savaşa girmesiyle birlikte, savaş çok daha geniş bir alana yayılmıştır.
• Savaş Süresinin Uzaması: Osmanlı’nın savaşa katılması, savaşın süresinin uzamasına neden olmuştur.
• Yeni Cepheler Açılması: Yeni cepheler açılmış, Osmanlı ordusu bu cephelerde mücadele etmiştir.
• Almanya'nın Yükünün Hafiflemesi: Osmanlı’nın katılımı, Almanya için stratejik anlamda bir rahatlama sağlamıştır.
• İtilaf Devletleri’nin Zorlukları: Osmanlı’nın savaşa katılması, İtilaf Devletleri’nin işini zorlaştırmış, onların savaş stratejilerini karmaşık hale getirmiştir.
• Halife’nin Cihat İlanı: Halife Mehmet Reşat, cihat ilan etmiş ve Osmanlı Devleti, Müslüman dünyasında dini bir hareket başlatmaya çalışmıştır.
• Boğazların Kapatılması: Boğazlar, Osmanlı Devleti tarafından kapatılmış, savaşın stratejik yönü güçlendirilmiştir.
• Kapitülasyonların Kaldırılması: Osmanlı, tek taraflı olarak kapitülasyonları kaldırmıştır.

Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nda Savaştığı Cepheler​

Taarruz (Saldırı) Cepheleri:​

1. Kafkas Cephesi
2. Kanal Cephesi
3. Çanakkale Cephesi
4. Irak Cephesi
5. Hicaz-Yemen Cephesi
6. Suriye-Filistin Cephesi

Savunma Cepheleri:​

1. Galiçya Cephesi
2. Romanya Cephesi
3. Makedonya Cephesi

Yardım Cepheleri:​

• Osmanlı, bu cephelerde de bazı stratejik görevler üstlenmiş ve destek kuvvetleri göndermiştir.

Not: Yukarıdaki cephelerin hepsi “-ya” ekini alarak, Osmanlı’nın çeşitli stratejik bölgelerde müdahil olduğu alanları göstermektedir.