OSMANLI DEVLETİ’NİN SAVAŞTIĞI CEPHELER
KAFKAS CEPHESİ
Osmanlı Ordusunun taarruzu ile açıldı.
Sebep: * Rusları Doğu Anadolu’dan çıkarmak
* Kafkas Türkleri ile birleşip Ruslar’a karşı durmak
* Bakü Petrollerini ele geçirmek
* Hindistan’a ulaşıp İngiliz sömürge yollarını kesmek
Gelişme: Sarıkamış Harekatı başarısız oldu.
Erzurum, Erzincan, Muş, Bitlis ve Trabzon’u işgal edildi.
Sonuç: Rusya Brest-Litowsk Antlaşması ile savaştan çekildi,
Doğu Anadolu’da işgal ettiği Osmanlı topraklarını boşalttı.
ÇANAKKALE CEPHESİ
İngiltere ile Fransa’nın saldırısı ile açılmıştır.
Sebepler:
Çanakkale ve İstanbul Boğazlarını ele geçirmek
İstanbul’u alıp Osmanlı Devleti’ne son vermek
Rusya’ya yardım ulaştırıp Çarlık rejimini güçlendirmek
Osmanlı Devleti ile Almanya bağlantısını kesmek
Birinci Dünya Savaşı’nı kısa sürede sona erdirmek
Gelişmeler:
Boğazları denizden geçmek isteyen itilaf Devletleri başarısız oldular.
Denizden başarılı olamayan İtilaf Devletleri kara harekatı başlattılar ve yine başarısız oldular.
Sonuçlar:
Çanakkale geçilemedi, büyük bir zafer kazandık.
Yardım alamayan Rusya’da Bolşevik ihtilali oldu.
Savaşın süresi uzadı.
Her iki taraftan yarım milyona yakın insan öldü.
Bulgaristan İttifak Grubu içinde savaşa katıldı
KANAL CEPHESİ
Almanya’nın isteği ile Türk kuvvetlerinin taarruzuyla açıldı.
Sebep: * Süveyş Kanalını alıp İngiliz sömürge yollarını kapatmak
* Mısır’ı İngiltere’den geri almak
Geliişme:
Cemal Paşa komutasındaki Türk ordusu harekete geçti.
Çöl şartları, açlık ve susuzluk, ordumuzu olumsuz etkiledi.
Türk ordusu düzenlediği iki taarruzda da başarısız oldu.
Sonuç: Sina Yarımadasını kaybeden Türk ordusu Filistin’e çekildi.
HİCAZ-YEMEN CEPHESİ
İngilizlerin saldırısı ve “bağımsız devlet kurma” vaadinden etkilenen Mekke Emiri Şerif Hüseyin Osmanlı Devleti’ne isyanı ile açıldı.
Sebep: İngiltere’nin Ortadoğu petrollerini ele geçimek istemesi
Arapların bağımsızlık için isyan etmesi
Gelişme: “Çöl Kaplanı” namıyla meşhur Fahrettin Paşa Medine’yi iki yıl yedi ay savundu.
Sonuç: Arap yarımadasındaki topraklar kaybedildi.
IRAK CEPHESİ
İngiliz kuvvetleri tarafından açıldı.
Sebep: Petrol alanlarını ele geçirmek
kuzeye doğru ilerleyip Ruslarla birleşmek istemesi
Gelişme: Selman-ı Pâk Muharebelerinde ve Halil (Kut) Paşa komutasında Kut’ül Amâre’de savaşı kazandık.
Sonuç: Yeni kuvvetler gönderen İngilizler,Bağdat’ı işgal etti.
Zengin petrol yataklarını kaybettik.
Mondros Ateşkes Antlaşması ile savaştan çekildik.
FİLİSTİN-SURİYE CEPHESİ
Kanal Harekatının başarısız olmasından sonra İngilizlerin Filistin ve Suriye’ye saldırısı ile açıldı.
Sebep: İngiltere’nin Osmanlının zayıflığından yararlanmak istemesi
İngiltere’nin Filistein ve Suriye bölgesini almak istemesi
Gelişme: 7. Ordu komutanlığına atanan Mustafa Kemal, başarılı savunma savaşlarıyla İngilizleri Halep’in kuzeyinde durdurmuştur.
Sonuç: Bölgedeki savunma savaşları devam ederken
Mondros Ateşkes Antlaşması imzalanmış Osmanlı Devleti savaştan çekilmiştir.
I. DÜNYA SAVAŞI SONA ERİYOR
ABD’ni itilaf Devletleri yanında savaşa girmesi ile savaşın seyri değişti. ABD Başkanı Wilson bir bildiri yayınladı.
ABD Başkanı Wilson’ın (Vilsın) yayınladığı ve İtilaf Devletleri tarafından da kabul edilen bu bildiride şu hususlar dile getirildi:
Yenilen devletlerden savaş tazminatı ve toprak alınmayacak
Devletler arasında gizli antlaşmalar yapılmayacak
Devletler arası ekonomik engeller kaldırılacak.
Uluslararası anlaşmazlıkları barış yolu ile çözmek için uluslararası bir teşkilat kurulacak
Osmanlı Devleti’nin Türklerin çoğunlukta olduğu bölgelerine kesin egemenlik hakkı tanınacak; Türk olmayan milletlere de kendi kendini yönetme hakkı verilecek
Çanakkale Boğazı sürekli olarak bütün devletlerin gemilerine açık olacak.
BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞININ SONUÇLARI
Savaşı İtilaf Devletleri kazandı.
Dünya haritası yeniden belirlenmiştir.
İmparatorluklar parçalanmış ve milli (ulusal) devletler kurulmuştur.
Yeni rejimler ortaya çıkmıştır. (Faşizm, Nazizm, Sosyalizm)
Sömürgeciliğin yerini Manda ve Himaye fikri almıştır.
En kârlı çıkan devlet, İngiltere olmuştur.
Azınlık sorunları gündeme gelmiştir.
Ülkeler ve şehirler harap oldu.
Savaş, cepheden taşıp şehirlerin içine kadar yayıldı.
Milyonlarca sivilin hayatını kaybetmesine neden oldu.
Kaynak:faraklith